Sofia Alexandrovna Gaskelyte
€600,00 incl. btw
(1904-1974) Balletpedagoog en choreograaf
Inzoomen? Beweeg cursor over foto of klik vergrootglas en dubbelklik.
Terug naar onze winkel of naar complete catalogus. U kunt ook op afspraak onze portretten bezichtigen.
Beschrijving
Sofia (Sara) Gaskelyte groeide op in een welvarend Joods-Russisch gezin in Litouwen. Op haar tiende verhuisde Gaskelyte naar Charkov in de Oekraïne. Thuis was er ruim aandacht voor kunst en cultuur. Moeder speelde piano en Gaskelyte volgde vanaf haar achtste balletlessen. Toch was het haar droom om schrijver te worden. Het gezin leed hevig onder het aanwezige antisemitisme en Gaskelyte voelde zich al jong aangetrokken tot het zionisme. In 1921 arriveerde ze dan ook in Palestina om te werken in een kibboets. Daar leerde ze Abraham Goldenson kennen, filosoof en intellectueel, met wie ze trouwde. Het stel vertrok in 1924 naar Parijs. Omdat haar Frans nog niet goed was, besloot ze met dansen in hun levensonderhoud te voorzien. Vermoedelijk veranderde Gaskelyte haar naam in deze periode. Als Sonia Gaskell trad ze op in nachtclubs en theaters. Met een vriendin voerde ze een acrobatiek-act op waarmee ze veel succes hadden. Daarnaast volgde Gaskell balletlessen bij de voormalige prima ballerina van het Mariinsky Ballet in Sint Petersburg en Leo Staats, de leider van het Parijse Opera Ballet. Het huwelijk met Goldenson liep stuk in 1936. Gaskell richtte zich volledig op het dansen en volgde een streng dieet om zo dun mogelijk te blijven. Vanwege haar zwakke gestel was ze ontvankelijk voor tuberculose. Om te herstellen verbleef ze een jaar lang in een sanatorium buiten Parijs. Daarna opende Gaskell haar eigen balletstudio. Ze vond een ingang in het Parijse artistieke milieu en had regelmatig contact met mensen als André Derain en Jean Cocteau. Gaskell gaf les, maakte verschillende choreografieën en filmballetten. Gaskell ontmoette in 1937 de Amsterdamse binnenhuisarchitect Heini Bauchhenss. Ze trouwden in 1939 en Gaskell werd daarmee Nederlandse. Ze verhuisden naar Amsterdam. Gaskell gaf hier, ondanks haar Joods-zijn, ook in de oorlog les. Ze was een veeleisende en strenge docent. Na het overlijden van haar man in 1948 stortte Gaskell zich nog meer op haar werk. Ze richtte de balletgroep Ballet Recital I op, maar vanwege geldgebrek was het een lang leven beschoren. Maar in 1952 zag ze een nieuwe mogelijkheid en ontstond Ballet Recital II. Vanaf 1954 gaf Gaskell leiding aan het nieuwe balletgezelschap, het Nederlands Ballet, met 32 dansers en danseressen. Als artistiek leider van het Nederlands Ballet koos Gaskell zowel voor romantische, klassieke balletten als modern werk. Jonge choreografen kregen de kans hun stukken te presenteren. Vanwege haar veeleisende houding ontstonden er diverse conflicten. In 1959 barstte de bom. Verschillende dansers, zoals Alexandra Radius, Hans van Manen en Rudi van Dantzig, vertrokken en richtten hun eigen groep op: het Nederlands Dans Theater. In 1961 fuseerde het Nederlands Ballet met het Amsterdams Ballet en ontstond Het Nationale Ballet. Ook hier combineerde ze moderne stukken met klassiek ballet. Gaskell vertrok uiteindelijk met een conflict in 1968. Ze ging naar Parijs. In 1969 werd ze bestuurslid van de dansafdeling van UNESCO. Vijf jaar later overleed Gaskell. Haar as werd met die van haar tweede echtgenoot uitgestrooid over zee. Materiaal: foto, digitaal bewerkt Fotograaf: D.G.Lanting